تغییرات فیزیوپاتولوژیک گلوکز خون 

تعاریف

هایپرگلایسمی (Hyperglycemia) به معنی افزایش قند خون است.

هیپرگلیسمی وضعیتی است که در آن مقادیر زیاده از حد گلوکز در پلاسمای خون موجود است. به طور کلی مقادیر گلوکز بالای ۲۰۰ میلی‌ گرم در دسی‌ لیتر را شامل می‌شود.

اگر قند خون به طور مداوم (حتی ناشتا) بالای ۱۰۰ تا ۱۲۶ میلی‌ گرم در دسی‌ لیتر باشد هایپرگلایسمیک خوانده می‌شود و در صورتیکه بالای ۱۲۶ میلی‌ گرم در دسی‌ لیتر باشد علایم دیابت می باشد و احتمالا فرد دیابتیک می باشد ولی این اثبات ادعا نیازمند آزمایشات تکمیلی نظیر قند خون دو ساعت بعد از غذا (۲HPP) و همچنین قند خون سه ماهه (HbA1c) می باشد.

تغییرات فیزیوپاتولوژیک گلوکز خون تغییرات فیزیوپاتولوژیک گلوکز خون تغییرات فیزیوپاتولوژیک گلوکز خون تغییرات فیزیوپاتولوژیک گلوکز خون 

علل هیپرگلیسمی

معمول ترین موارد و بیماری هایی که مقدار گلوکز را در مایعات بدن بالا می برند را در ادامه توضیح خواهیم داد.

علل اولیه

فرد دیابتیک است:

دیابت شیرین وابسته به انسولین (نوع ۱)

دیابت شیرین غیروابسته به انسولین (نوع ۲)

از نظر پاتولوژیکی، مهم ترین علت هیپرگلیسمی، بیماری دیابت است و به علت این افزایش گلوکز خون خطرناک بوده و می تواند باعث کمای فرد دیابتی شود (شوک هیپر گلیسمی)

علل ثانویه

هیپرگلیسمی در نتیجه بیماری های التهابی پانکراس مانند پانکراتیت مزمن یا هیپرگلیسمی در نتیجه برداشتن پانکراس (پانکریتکتومی) و یا هیپرگلیسمی در نتیجه تومور پانکراس می تواند اتفاق بیفتد.

همچنین هیپرگلیسمی می تواند در موارد زیر اتفاق بیفتد.

1. سندرم کوشینگ (پرکاری قسمت قشری غده فوق کلیه که با افزایش کورتیزول همراه است)
2. تیروتوکسیکوز و پرکاری تیروئید
3. آکرومگالی و ژیگانتیسم (که با افزایش هورمون رشد و در نتیجه افزایش قند  خون همراه است )
4. هیپرگلیسمی به علت داروها مثل استروئیدها و ضد بارداری های خوراکی و….
5. هیپرگلیسمی به علت سایر بیماری های شدید مثل نارسایی مزمن کلیه، عفونت ها و بیماری مزمن کبدی
6. همچنین هیپرگلیسمی به دلایل گوناگون نظیر دیابت حاملگی، استرس و سوختگی ها هم می تواند اتفاق بیفتد.  

علایم هیپرگلیسمی

در عارضه هیپرگلیسمی در برخی موارد ممکن است تا زمانی که قند خون بسیار بالا نرفته، هیچ علامتی بروز نکند. با این حال شایع ترین علائم هیپرگلیسمی عبارتند از:

1. افزایش تشنگی و خشکی دهان
2. تکرر ادرار
3. تاری دید و خستگی
4. کاهش وزن ناخواسته
5. عفونت های مکرر مانند برفک، عفونت مثانه و عفونت های پوستی

تغییرات فیزیوپاتولوژیک گلوکز خون تغییرات فیزیوپاتولوژیک گلوکز خون تغییرات فیزیوپاتولوژیک گلوکز خون تغییرات فیزیوپاتولوژیک گلوکز خون 

هیپوگلیسمی (Hypoglycemia) به پایین افتادن قند خون به زیر ۶۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر گفته می‌شود.

علل هیپوگلیسمی (قند خون کمتر از ۴۵ میلی گرم در دسی لیتر در بزرگسالان)

1. سوءتغذیه
2. هیپوگلیسمی القا شده با دارو مانند تزریق بیش از حد انسولین در افراد دیابتیک، سولفونیل اوره، فن فورمین، استامینوفن
3. بیماری آدیسون (هیپو آدرنالیسم)
4. کم کاری تیروئید
5. ترشح کم گلوکاگون
6. افزایش ترشح انسولین

علایم هیپوگلیسمی

1. احساس ضعف یا گرسنگی
2. رنگ پریدگی
3. عرق سرد
4. تپش قلب
5. سرگیجه و گیجی
6. خواب آلودگی

در صورتی که به این علائم هیپوگلیسمی توجه نشود و عوارض ادامه پیدا کند نهایتاً باعث بیهوشی و مرگ می‌شود.

در نوزادان، شیرخواران و کودکان دستگاه تنظیم کننده قند خون کامل نشده است و تغییرات قند خون این گروه سنی را باید متناسب با محدوده نرمال آن ها تفسیر کرد.

مقادیر طبیعی قند خون بالغین :            ۷۰-۱۱۰  mg/dl

مقادیر طبیعی قند خون نوزادان :           ۳۰-۶۰   mg/dl  

مقادیر طبیعی قند خون شیرخواران :         ۴۰-۹۰  mg/dl 

آستانه کلیوی گلوکز

کلیه ها که به صورت دستگاه تصفیه کننده خون عمل می کنند، برای بازجذب گلوکز به خون دارای محدودیت می باشند که آستانه کلیوی گلوکز نامیده می شود که این میزان  ۱۸۰ mg/dl است (یعنی ماکزیمم حدی که کلیه گلوکز را جذب مجدد می کند و بیشتر از آن در ادرار دفع می شود پس اگر در نوار ادرار گلوکز بیمار مثبت شد بدان معنی می باشد که قند خون فرد از آستانه ی کلیوی آن بالاتر می باشد و اگر قند خون فرد را نگاه کنیم باید بالای ۱۸۰ گرم بر دسی لیتر باشد)

گلوکز اوری (Glucosiuria) وجود گلوکز در ادرار را گویند.

اگر مقدار گلوکز خون از حد آستانه ی کلیوی (یعنی میزان گلوکز خون بیمار بالای ۱۸۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد) بیشتر شود ،گلوکز وارد ادرار شده و دفع می شود.

کاربرد اندازه گیری تست گلوکز سرم یا پلاسما:

1. تایید تشخیص وضعیت پیش دیابت یا دیابت شیرین
2. کنترل سطوح گلوکز خون برای افراد دیابتی که یک داروی ضد دیابت (انسولین یا داروی کاهنده قند خون خوراکی) مصرف می نمایند.
3. هیپوگلیسمی در نوزادان
4. ارزیابی متابولیسم کربوهیدرات ها در بیماری های مختلف
5. سرطان غده پانکراس

با تست های زیر میتوانید میزان قند خون خودتان را کنترل کنید

گلوکز خون ناشتا(FBS =Fasting Blood Sugar)                                                                      

قند خون تصادفی(RBS = Random Blood Sugar)                                                                   

قند خون ۲ ساعته (پس از تجویز گلوکز خالص)                           (۲h.BS = 2 Hours – Blood Sugar) 

تست تحمل گلوکز خوراکی(OGGT = Oral Glucose Tolerance Test)                                           

قند ۲ ساعت پس از صرف غذا (۲h-PPG = 2 Hours- Post Prandial Glucose)                                   

مواظب سلامتی خودمان باشیم

از حضور شما در سایت سِوِن لَب SevenLab.ir سپاسگذاریم.