مرجع تخصصی علوم آزمایشگاهی | سِوِن لَب دنیای علم تشخیص پزشکی
نام:
اریتروپویتین
موارد مصرف:
اریتروپویتین برای درمان کم خونی ناشی از فقدان اریتروپویتین در نارسایی مزمن کلیوی به کار می رود.
مکانیسم اثر:
این دارو با تحریک گیرنده های خود در سلول های مادر مولد گویچه های قرمز در مغز استخوان، تکثیر و تمایز اریتروئیدها را تحریک می‌کند.
فارماکوکینتیک:
پس از تزریق وریدی به بیماران دارای نارسایی کلیوی، نیمه عمر دارو حدود ۶ ـ ۴ ساعت می باشد. بخش ناچیزی از دارو در گویچه های قرمز و اندکی نیز در کبد متابولیزه و بخشی از طریق کلیه ها دفع می‌شود.
موارد منع مصرف:
این دارو در مبتلایان به لوسمی اریتروئید و زیادی کنترل نشده فشار خون نباید مصرف شود.
هشدارها:
- در صورت ابتلای بیمار به بیماری ایسکمیک عروقی، ترومبوسیتوز، سابقه تشنج، بیماری های بدخیم و نارسایی مزمن کبدی باید با احتیاط مصرف شود.
- قبل و در طول درمان با این دارو، فشار خون، هموگلوبین و الکترولیت ها باید دقیقا کنترل شوند.
- سایر عوامل ایجاد کننده کم خونی در نارسایی مزمن کلیوی مثل کمبود آهن یا فولات یا ویتامین B12 باید تصحیح شوند.
- در صورتی که در هنگام مصرف دارو، درد مداوم شبه میگرنی بروز کرد، علامت افزایش شدید و ناگهانی فشار خون میباشد.
- این دارو ممکن است مقدار مورد نیاز هپارین را افزایش دهد.
- وجود همزمان عفونت ها یا بیماریهای التهابی ممکن است موجب تغییر پاسخ درمانی به این دارو شود.
عوارض جانبی:
عوارض این دارو عبارتند از افزایش فشار خون یا بیشتر شدن آن به صورت وابسته به مقدار مصرف، افزایش میزان پلاکت ها بصورت وابسته به مقدار مصرف که با ادامه درمان برگشت پذیر است، علائم شبه آنفلونزا و آنافیلاکسی.
تداخل‌های داروئی:
در صورت مصرف همزمان این دارو با دارو های مهار کننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین یا تجویز آن در افرادی که کلیرانس پتاسیم آنان کاهش یافته، خطر بروز زیادی پتاسیم خون افزایش می یابد. این دارو با بالا بردن غلظت هموگلوبین، اثر دارو های موثر در آنژین صدری را افزایش می‌دهد.
نکات قابل توصیه:
- در صورتی که فشار خون بیمار کنترل نگردید، مصرف این دارو باید قطع شود.
- در طول مدت مصرف این دارو، در صورت نیاز باید مکمل آهن مصرف شود.
- در صورتی که تزریق وریدی این دارو با سرعت کم (حداقل در عرض ۵ دقیقه) انجام شود، احتمال بروز علائم شبه آنفلوآنزا کاهش می‌یابد.
- مقدار دارو در تزریق زیرجلدی معمولا ۳۰ ـ ۲۰% کمتر از مقدار تزریق وریدی دارو است و این نکته باید هنگام تغییرات مصرف دارو در نظر گرفته شود. حداکثر حجم مجاز این دارو که می توان بصورت زیر جلدی در یک ناحیه تزریق نمود، ۱ میلی لیتر است.
- در صورت کمبود آهن، مسمومیت با آلومینیوم یا عفونت، اثر دارو به شدت کاهش می‌یابد.
مقدار مصرف:
اریتروپویتین به دو شکل اپویتین آلفا و بتا موجود است. هر چند اثر بخشی بالینی این دو شکل یکسان است، اما مقدار مصرف آنها متفاوت است.
الف ـ اپویتین آلفا کم خونی ناشی از نارسایی مزمن کلیوی در بیماران تحت همودیالیز:
بزرگسالان:
از راه تزریق زیر جلدی یا تزریق داخل وریدی در ابتدا units/kg 50 سه بار در هفته که براساس پاسخ ایجادشده هر ۴ هفته units/kg 25 به مقدار قبلی افزوده می‌شود. اگر میزان افزایش هموگلوبین از حد ۲ g/100ml در ماه تجاوز کرد، باید دفعات تجویز دارو به ۲ بار در هفته کاهش یابد. حداکثر مقدار مصرف units/kg 600 در هفته و در ۳ مقدار منقسم میباشد. مقدار تجویز نگهدارنده (وقتی غلظت هموگلوبین به ۱۲ ـ ۱۰ g/100ml رسید) ۳۰۰ ـ ۱۰۰ units/kg در هفته است که در ۳ ـ ۲ مقدار منقسم مصرف می شود.
کودکان (فقط از راه تزریق داخل وریدی):
مقدار مصرف اولیه مشابه بزرگسالان است، ولی مقدار مصرف نگهدارنده (وقتی غلظت هموگلوبین به ۱۱ ـ ۹/۵ g/100ml رسید) در کودکان با وزن کمتر از ۱۰ کیلوگرم، ۱۵۰ ـ ۷۵ units/kg، سه بار در هفته، کودکان با وزن بین ۳۰ ـ ۱۰ کیلوگرم، ۱۵۰ ـ ۶۰ units/kg ، سه بار در هفته، و کودکان با وزن بیش از ۳۰ کیلوگرم، ۱۰۰ ـ ۳۰ units/kg، سه بار در هفته می باشد.
کم خونی ناشی از نارسایی مزمن کلیوی در بیماران بزرگسال تحت دیالیز صفاقی:
از راه تزریق زیر جلدی یا تزریق داخل وریدی در ابتدا units/kg 50 دو بار در هفته که براساس پاسخ ایجاد شده هر ۴ هفته units/kg 25 به مقدار قبلی افزوده می‌شود. مقدار مصرف نگهدارنده (وقتی غلظت هموگلوبین به ۱۲ ـ ۱۰ ml kg/100 رسید) ۱۰۰ ـ ۵۰ units/kg در هفته، در دو مقدار مساوی و منقسم می باشد.
کم خونی علامتی شدید با منشاء کلیوی در بیماران بزرگسالی که هنوز تحت دیالیز قرار نگرفته اند:
ترجیح از راه تزریق زیر جلدی در ابتدا units/kg 50 و ۳ بار در هفته که براساس پاسخ ایجاد شده هر ۴ هفته units/kg 25 به مقدار قبلی افزوده می‌شود. حداکثر مقدار تجویز units/kg 600 در هفته
در ۳ مقدار منقسم می باشد. مقدار مصرف نگهدارنده (وقتی غلظت هموگلوبین به ۱۲ ـ ۱۰ g/100ml رسید) ۳۰۰ ـ ۵۰ units/kg در هفته است که در ۳ مقدار منقسم توصیه می شود.
کم خونی در بیماران بزرگسالی که داروهای شیمی درمانی حاوی پلاتین دریافت می‌کنند:
از راه تزریق زیر جلدی ابتدا ۱۵۰ units/kg و ۳ بار در هفته و در صورتی که پاسخ کافی ایجاد نشد (از نظر میزان هموگلوبین یا تعداد لکوسیت‌ها) بعد از ۴ هفته تا ۳۰۰ units/kg و ۳ بار در هفته افزایش می‌یابد. در صورتی که با این مقدار پاسخ کافی ایجاد نشد، تجویز دارو متوقف می‌گردد. اگر میزان افزایش هموگلوبین ازحد ۲ g/100ml در ماه تجاوز کرد، باید مقدار تجویز دارو ۵۰ ـ ۲۵% کاهش یابد. در صورتی که میزان هموگلوبین از ۱۴ g/100ml بیشتر شد، مصرف دارو باید قطع شود، تا زمانی که دوباره میزان هموگلوبین به حد ۱۲ g/100ml برسد که از این به بعد تجویز دارو به میزان ۲۵% مقدار قبلی، دوباره آغاز می شود. تا یک ماه پس از اتمام شیمی درمانی، باید تجویز اپویتین ادامه یابد.
قبل از جراحی‌های بزرگ که نیاز به خون‌زیادی دارند:
از راه تزریق داخل وریدی به میزان units/kg 600، دو بار در هفته و به مدت ۳ هفته تجویز می‌شود.
ب ـ اپویتین بتا
کم خونی ناشی از نارسایی مزمن کلیوی در بیماران دیالیزی و کم خونی علامتی با منشاء کلیوی در بزرگسالان و کودکانی که هنوز تحت دیالیز نیستند:
از راه تزریق زیر جلدی در ابتدا ۲۰ units/kg، سه بار در هفته و به مدت ۴ هفته که براساس پاسخ ایجاد شده، هر ماه ۶۰ units/kg به مقدار قبلی افزوده می شود. در مورد مقدار مصرف نگهدارنده (وقتی میزان هموگلوبین به ۱۲ ـ ۱۰ g/100ml رسید، در ابتدا باید مقدار مصرف قبلی دارو را به نصف کاهش داد و سپس براساس پاسخ ایجاد شده در فواصل ۲ ـ ۱ هفته ای مقدار دارو را تنظیم کرد. بیشینه از مقدار مصرف ۷۲۰ units/kg در هفته است.
از راه تزریق داخل وریدی (یا انفوزیون وریدی کوتاه مدت) در ابتدا units/kg 40، سه بار در هفته و به مدت ۴ هفته، در صورتی که افزایش در میزان اولیه هموگلوبین کمتر از g/100ml 1 بود، هر ماه به مقدار قبلی افزوده می‌شود تا مقدار نهایی به units/kg 80 و سه بار در هفته برسد. سپس در صورت نیاز، هر ماه units/kg 20 به این مقدار می توان افزود. در مورد مقدار مصرف نگهدارنده (وقتی میزان هموگلوبین به ۱۲ ـ ۱۰ g/100ml رسید)، در ابتدا باید مقدار مصرف قبلی دارو را به نصف کاهش داد و سپس بر اساس پاسخ ایجاد شده در فواصل ۲ ـ ۱ هفته ای مقدار دارو را تنظیم کرد. حداکثر مقدار مصرف دارو چه از راه تزریق داخل وریدی نیز ۷۲۰ units/kg در هفته می باشد.
برای پیشگیری از بروز کم خونی در نوزادان نارس با وزن ۱/۵ ـ ۰/۷۵ kg که زودتر از ۳۴ هفتگی به دنیا آمده اند. به صورت تزریق زیر جلدی به مقدار ۲۵۰ units/kg سه بار در هفته تجویز می شود که بهتر است مصرف این مقدار طی ۳ روز بعد از تولد آغاز و به مدت ۶ هفته ادامه یابد.
برای درمان کم خونی همراه با تومورهای سفت در بزرگسالانی که تحت شیمی درمانی با ترکیبات پلاتین هستند، ابتدا مقدار ۴۵۰ untis/kg در هفته به صورت زیر جلدی و در مقادیر منقسم تزریق می شود که در صورت عدم افزایش هموگلوبین پس از ۴ هفته این مقدار تا دو برابر افزایش می‌یابد. در صورت افزایش هموگلوبین به مقدار ۲ g/ml در ماه مقدار مصرف به نصف کاهش یابد.
در صورتی که مقدار هموگلوبین از g/ml 14 تجاوز کرد، درمان باید قطع شود تا هموگلوبین به ۱۲ g/ml کاهش یابد، آنگاه درمان با نصف مقدار قبلی ادامه داده شود. این درمان باید تا ۳ هفته بعد از شیمی درمانی ادامه یابد.
اشکال دارویی:
Injection
از حضور شما در سایت سِوِن لَب SevenLab.ir سپاسگذاریم.
