مرجع تخصصی علوم آزمایشگاهی ایران دنیای علم تشخیص پزشکی
Glycerin Bisacodyl Lactoluse Magnesium Hydroxide Sorbitol Mineral Oil
در حال حاضر پنج نوع ملین وجود دارد:
- ملین‌های حجیم‌کننده
- ملین‌های تحریک‌کننده
- نرم‌کننده‌های مدفوع
- ملین‌های اسموتیک
- محلولهای تمیزکننده دستگاه گوارش
استفاده از ملین ها آری یا نه؟
قبل از تجویز مسهل‌ها باید مشخص شود که فرد دچار یبوست است و این عارضه ناشی از یک بیماری پس زمینه تشخیص داده شده نباشد. یبوست یعنی عبور مدفوع سفت در زمانی طولانی تر از حد معمول اجابت مزاج در روده بیمار به طوریکه منجر به ناراحتی فرد بیمار گردیده باشد.
علاوه بر این ملین‌ها در مواردی که یبوست به دلیل استفاده از دارو ایجاد گردیده است، در مواردی که پس از استفاده از داروهای ضد کرم نیاز به تخلیه است و همچنین پیش از جراحی های دستگاه گوارش استفاده می‌گردد.
در کودکان شیرخوار و همچنین در کودکانی که رژیم غذایی آنها فاقد فیبرهای غذائی و مایعات باشد، احتمال دارد که تعداد دفعات اجابت مزاج به طور طبیعی کاهش یابد.
عدم دفع مدفوع بیش از سه روز معمولا می‌تواند موجب سفتی، درد و اسپاسم در هنگام دفع گردد و ضمنبه تدریج موجب عادت دستگاه گوارش به پاسخ دهی نسبت به حجم مدفوع گردد. اگر مقادیر مایعات و فیبرهای غذائی جهت ایجاد پاسخ اجابت مزاج کافی نباشد، در این صورت احتمالا ملین های اسموتیک مانند لاکتولوز و یا ملین های حجیم کننده مفید خواهند بود.
در مواردی که بیمار به ملین های اسموتیک و حجیم کننده مدفوع پاسخ نمی‌دهد، در این صورت می‌توان از ملین‌های محرک استفاده کرد. البته در صورت وجود انسداد این ملین‌ها مشکل زا می‌باشند.
مکانیسم اثر:
ملین‌های حجیم کننده مدفوع از طریق جذب آب باعث افزایش حجم و رطوبت مدفوع می‌شوند و در نتیجه باعث تحریک حرکات دودی روده می‌شوند. ملین‌های نرم کننده با کاهش کشش سطحی باعث افزایش نفوذپذیری آب به داخل مدفوع و سپس نرم شدن مدفوع می‌گردند. ملین‌های اسموتیک با افزایش فشار اسمزی در روده باعث جذب مایعات و انبساط کولون می‌گردند و در نتیجه حرکات دودی روده افزایش می‌یابد.
ملین‌های محرک با تحریک مستقیم جداره روده باعث افزایش حرکات دودی می‌گردند و به همین دلیل از جذب بیش از حد مایعات موجود در روده نیز جلوگیری به عمل می‌آورند. ملین های با اثر لغزنده‌ساز معمولا با تشکیل لایه های غیر قابل اختلاط با آب بر روی سطح مدفوع موجود در روده قرار گرفته باعث احتباس آب در مدفوع می‌گردند.
موارد مصرف:
ملین های حجیم کننده در بیمارانی که کولوستومی، ایلئوستومی شده یا هموروئید، فیستول، اسهال مزمن و کولون تحریک پذیر دارند، به کار می‌رود. همراه با این نوع ملین‌ها باید مقادیر متناسبی مایعات مصرف گردد تا از انسداد روده جلوگیری به عمل آید.
ملین‌های با اثر لغزنده ساز از جمله پارافین مایع به صورت خوراکی در بیماران مبتلا به هموروئید مصرف می‌شوند و بعضی از انواع نیز مانند گلیسرول می‌تواند به صورت شیاف مصرف گردد.
ملین‌های اسموتیک مثل املاح منیزیم در مواردی که نیاز است محتویات روده به سرعت تخلیه گردد، استفاده می‌گردند.
موارد منع مصرف:
به طور کلی هیچ یک از ملین‌ها در موارد زیر نباید مصرف شوند:
آپاندیسیت یا نشانه های آن، خونریزی رکتوم با علت نامشخص نارسایی احتقانی قلب یا زیادی فشارخون، دیابت، تراکم مدفوع و انسداد روده
نکات قابل توصیه:
- به طور کلی از مصرف ملین‌ها باید خودداری کرد، مگر این که یبوست موجب بدتر شدن شرایط بیمار (بویژه مبتلایان به آنژین صدری یا احتمال بروز خونریزی رکتوم) شود.
- به طور کلی از مصرف ملین‌ها در کودکان باید خودداری کرد، مگر این که توسط پزشک تجویز شده باشد.
