مرجع تخصصی علوم آزمایشگاهی ایران دنیای علم تشخیص پزشکی
نام اختصاری
CK, CPK
سایر نام ها
کراتین کیناز، کراتین فسفو کیناز، Creatine phosphokinase
شرایط نمونه گیری
نیاز به محدودیت غذایی و مایعات نمی باشد.
ملاحظات نمونه گیری
- تزریق IM موجب افزایش سطح CPK می شود.
- از همولیز نمونه اجتناب شود.
- در صورت تزریق IM بیمار زمان آن در برگه آزمایش ثبت شود.
- در صورت امکان مصرف هرگونه داروی مؤثر بر نتایج آزمایش قطع شود.
- سن و جنس بیمار در برگه آزمایش یادداشت گردد.
موارد عدم پذیرش نمونه
همولیز شدید موجب رد نمونه می شود.
شرایط نگهداری
نمونه باید فوراً مورد آزمایش قرار گیرد زیرا فعالیت CPK به طور واضحی پس از۲ ساعت در دمای اتاق کاهش می یابد.
در دمای C◦ ۴ به مدت ۷ روز و در دمای C◦۲۰- به مدت ۲۸ روز پایدار است.
کاربردهای بالینی
- شناسایی و تشخیص انفراکتوس میوکارد حاد (MI) و انفارکتوس های مجدد همراه با افزایش ایزو آنزیم CK-MB
- ارزیابی علل احتمالی درد قفسه سینه و پیگیری شدت اسکیمی میوکارد (ایزو آنزیم CK-MB)،
- شناسایی مراحل ابتدایی درماتومیوزیت و اختلالات عضلانی اسکلتی که با منشا عصبی نیستند مانند دیستروفی عضلانی دوشن( معمولاً CK-MM و CPK بالا می رود).
- سطح کراتین کیناز بطور قابل توجهی در ناهنجاریهای سیستم عصبی مرکزی بالا می رود. تشخیص ایزو آنزیم CK-BB در تشخیص افتراقی مؤثر است.
مقادیر طبیعی
واحد (SI)
نوزادان: ۶۸ – ۵۸۰ U/L
کودکان و نوجوانان پسر (تا ۱۷ سالگی) : ۹۴ – ۴۹۹ U/L
کودکان و نوجوانان دختر (تا ۱۷ سالگی): ۹۱ – ۳۹۱ U/L
جوانان و بزرگسالان مرد (۱۸ سال و بالاتر): ۵۲ – ۳۳۶ U/L
جوانان و بزرگسالان زن (۱۸ سال و بالاتر): ۳۸ – ۱۷۶ U/L
تفسیر
به دنبال آسیب سلول های میوکارد قلب نظیر MI حاد CPK از سلول های آسیب دیده میوکارد آزاده شده و سطح آن در خون طی ۴ تا ۸ ساعت بعد از سکته بالا می رود. میزان (فعالیت) CPK طی ۱۲ تا ۲۴ ساعت به ماکزیمم می رسد و سپس طی ۳ تا ۴ روز به سطح نرمال بر می گردد. تمرین شدید و تروما ماهیچه (ورزش، تصادفات، تزریق عضلانی، جراحی، تشنج، نیش زنبور یا زنبور عسل، و سوختگی) می تواند مقادیر کراتین کیناز سرم را افزایش دهد.
- در چه مواردی نتیجه ی آزمایش افزایش می یابد :
- در چه مواردی نتیجه ی آزمایش کاهش می یابد :
افزایش دهنده ها
تزریق عضلانی، ورزش شدید، اعمال جراحی، افزایش BMI و داروهایی از قبیل آمفوتریپسین B ، آمپی سیلین، برخی داروهای بیهوشی، داروهای ضد انعقاد ، آسپرین، کلوفیبرات، دگزامتازون، فوروزماید، کاپتوپریل، کلشی ستین، الکل، لواستانین، لیتیم، لیدوکائین، پروپرانولول، سوکسینیل کولین، مورفین، هروئین، کدئین، پریگوگین ، ایمیپرامین، میوپرین، فنوباربیتال
توضیحات
- حداقل یک ساعت پس از تزریق عضلانی نمونه گیری نکنید.
- فعالیت های شدید جسمی و یا تزریق عضلانی ممکن است منجر به بالا رفتن گذرا CPK شود.
