مرجع تخصصی علوم آزمایشگاهی ایران دنیای علم تشخیص پزشکی
نام:
هپارین
موارد مصرف:
هپارین در پیشگیری و درمان ترومبوز ورید های عمقی و ترومبو آمبولی ریوی، پیشگیری از ترومبو آمبولی، جلوگیری از انعقاد خون در گردش خون خارج بدن طی جراحی قلب و روشهای دیالیز، به عنوان داروی کمکی در درمان آمبولی شریانی محیطی و کاهش خطر بروز ترومبوز مغزی و مرگ در بیمارانی که دچار حمله پیشرونده شدید و ناگهانی می‌شوند، مصرف می‌شود.
مکانیسم اثر:
هپارین، بصورت غیر مستقیم در جایگاه های متعدد در هر دو راه داخلی و خارجی انعقاد خون اثر کرده و عمل مهار کننده آنتی ترومبین III (کوفاکتور هپارین) را بر چندین فاکتور انعقادی فعال شده، از جمله ترومبین (فاکتور Ha) و فاکتور های IXa، Xa، XlA، Xlla تشدید می‌کند. مهار فاکتور فعال شده Xa با تولید ترومبین تداخل کرده و در نتیجه اعمال مختلف ترومبین را در انعقاد خون مهار می کند.هپارین همچنین تشکیل کمپلکس آنتی ترومبین III ـ ترومبین را تسریع می‌نماید و با این عمل، ترومبین را غیر فعال کرده و مانع تبدیل فیبرینوژن به فیبرین می‌گردد. هپارین از طریق مهار فعال شدن فاکتور های تثبیت کننده فیبرین توسط ترومبین، از تشکیل لخته فیبرینی پایدار جلوگیری می‌کند.
فارماکوکینتیک:
پیوند هپارین به پروتئین بسیار زیاد است. متابولیسم دارو کبدی است. نیمه عمر هپارین بطور متوسط ۱/۵ ساعت است. در صورت تزریق مستقیم وریدی، شروع اثر دارو فوری است. در تزریق زیر جلدی، شروع اثر معمولا بین ۲۰ تا ۶۰ دقیقه و تابع وضعیت بیمار است. دارو معمولا بصورت متابولیت و از طریق کلیه دفع می‌شود.
موارد منع مصرف:
این دارو در بیماران مبتلا به هموفیلی و سایر اختلالات خونی، کمی پلاکت خون، اولسرپپتیک، خونریزی اخیر مغزی، زیادی شدید فشار خون، بیماری شدید کبد، آنوریسم نارسایی کلیه، پس از صدمات شدید یا جراحی اخیر، و حساسیت به هپارین و موارد تهدید به سقط نباید مصرف شود.
هشدارها:
این دارو در موارد زیر باید با احتیاط مصرف شود:
- بیحسی منطقه ای یا انسداد اعصاب ناحیه کمر، دیسکرازی خونی بخصوص کمی پلاکتهای خون، زایمان اخیر، آندوکاردیت تحت حاد باکتریایی، جراحی های اخیر اعصاب یا چشم یا در مواردی که نیاز به عمل جراحی اعصاب یا چشم وجود دارد، پریکاردیت یا نشت مایع به پریکارد، عیب شدید کار کلیه، جراحی عمده یا زخمهایی که سبب بوجود آمدن سطوح باز و وسیع می‌شوند، صدمه شدید بویژه به دستگاه عصبی مرکزی، زخم یا سایر ضایعات فعال گوارشی، ادراری، تنفسی، واسکولیت شدید و عیب شدید کار کبد.
- توصیه می شود در بیمارانی که هپارین مصرف می‌کنند، از تزریق عضلانی سایر داروها، به دلیل احتمال بروز هماتوم و خونریزی در اطراف محل تزریق خودداری شود.
- خونریزی از لثه ممکن است نشانه مصرف بیش از حد هپارین باشد. درمان با هپارین خطر بروز خونریزی موضعی طی جراحی های دهان و پس از آن را افزایش می‌دهد.
- از آنجا که هپارین از بافتهای حیوانی تهیه می‌شود، توصیه می‌شود در بیمارانی که سابقه حساسیت یا آسم دارند، ابتدا مقدار آزمایشی ۱۰۰۰ واحد قبل از شروع درمان تزریق شود.
- در صورت استفاده از برنامه درمانی با مقادیر کامل هپارین، مقدار مصرف دارو باید با توجه به نتایج آزمون های انعقاد خون برای هر فرد تنظیم شود.
عوارض جانبی:
خونریزی، نکروز پوست، کمی پلاکت خون، واکنش های حساسیتی (از جمله کهیر، آنژیو ادم و آنافیلاکسی)، پوکی استخوان پس از مصرف طولانی مدت و بندرت ریزش مو با مصرف این دارو گزارش شده است.
تداخل‌های داروئی:
مصرف همزمان هپارین با اسید والپروئیک به علت مهار عملکرد پلاکتها ممکن است موجب خونریزی شود. متی‌مازول و پروپیل تیواوراسیل باعث کاهش پروترومبین خون می شوند. لذا مصرف همزمان این داروها با هپارین ممکن است باعث افزایش اثر ضد انعقادی شود. مصرف همزمان داروهای ترومبولیتیک، مانند استرپتوکیناز و اوروکیناز با داروهای ضد انعقاد، خطر خونریزی را افزایش می‌دهد.
- برای بدست آوردن حداکثر اثر بخشی دارو و کاهش امکان خونریزی، دستورات مربوط به مصرف دارو باید کاملا رعایت شود.
- در طول درمان با هپارین، از مصرف اسید استیل سالیسیلیک یا داروهای حاوی آن، ایبوپروفن و سایر داروهائی که برروی پلاکت ها مؤثرند، خودداری شود.
- پزشک و دندانپزشک باید از مصرف این دارو آگاه شوند.
مقدار مصرف:
بزرگسالان:
برنامه درمانی با مقدار کامل:
از راه زیر جلدی، ابتدا ۲۰/۰۰۰ ـ ۱۰/۰۰۰ واحد بصورت عمیق (داخل چربی) و سپس هر ۸ ساعت ۱۰/۰۰۰ ـ ۸۰۰۰ واحد یا هر ۱۲ ساعت ۲۰/۰۰۰ ـ ۱۵/۰۰۰ واحد یا با توجه به نتایج آزمونهای انعقادی تزریق می‌شود. از راه وریدی، ابتدا ۱۰/۰۰۰ واحد و سپس هر ۶ ـ ۴ ساعت ۱۰/۰۰۰ ـ ۵۰۰۰ واحد یا u/kg 100 هر ۴ ساعت یا با توجه به نتایج آزمونهای انعقادی تزریق می‌شود. از راه انفوزیون وریدی، مقدار ۴۰/۰۰۰ ـ ۲۰/۰۰۰ واحد در ۱۰۰۰ میلی لیتر محلول کلرورسدیم ایزوتونیک تزریقی در مدت زمان بیش از ۲۴ ساعت مصرف می‌شود. سرعت انفوزیون، اغلب ۱۰۰۰ واحد در هر ساعت است.
برنامه درمانی با مقادیر کم:
مقدار ۵۰۰۰ واحد ۲ ساعت قبل از جراحی و ۱۲ ـ ۸ ساعت پس از آن به مدت حداکثر ۷ روز به صورت زیر جلدی عمیق (داخل‌چربی) تزریق می‌شود.
کودکان:
از راه وریدی، ابتدا u/kg 50 و سپس u/kg 100 ـ ۵۰ هر ۴ ساعت یا براساس نتایج آزمون های انعقادی تزریق می شود. از راه انفوزیون وریدی، ابتدا ۵۰ u/kg به صورت مقدار حمله‌ای و سپس ۱۰۰ u/kg هر ۴ ساعت یا براساس نتایج آزمون های انعقادی تزریق می‌شود.
اشکال دارویی:
Injection : 5000 u/ml, 10,000 u/ml
از حضور شما در سایتسِوِن لَبSevenLab.ir سپاسگذاریم.
